کرمو شدن بتن (Honeycombing)
کرمو شدن بتن یکی از شایعترین و در عین حال پرخطرترین عیوب در سازههای بتنی است. این عیب زمانی رخ میدهد که فضاهای خالی بین سنگدانهها و میلگردها بهخوبی با ملات سیمان پر نشوند و در نتیجه سطح یا حجم بتن دارای حفرههای خالی و زبر شود. وجود این عیب علاوه بر کاهش مقاومت و دوام بتن، باعث نفوذپذیری بیشتر و تسریع خوردگی میلگردها خواهد شد. در ادامه دلایل اصلی کرمو شدن بتن را بررسی میکنیم.
فهرست مطالب
🔹 دلایل مربوط به بتن تازه
اسلامپ پایین یا کارایی کم بتن
- بتن خیلی خشک و غیر روان توانایی پر کردن کامل قالب و عبور از میان میلگردها را ندارد.
- نسبت آب به سیمان خیلی پایین یا استفاده زیاد از سنگدانههای درشت از عوامل اصلی کاهش کارایی است.
دانهبندی نامناسب سنگدانهها
- اگر مصالح سنگی یکنواخت یا بیش از حد درشت باشند، فضای خالی زیادی بین دانهها باقی میماند.
- نبود مقادیر کافی ماسه باعث میشود ملات سیمانی نتواند همه خلأها را پر کند.
اختلاط ناکافی
- وقتی بتن بهدرستی در بچینگ یا کارگاه مخلوط نشود، بعضی بخشها ملات کم و بعضی بخشها ملات زیاد دارند.
- این ناهمگنی باعث ایجاد نقاط ضعیف و کرمو شدن خواهد شد.
🔹دلایل اجرایی
ویبراسیون ناکافی یا غیراصولی
- اگر ویبراتور بهطور کامل وارد بتن نشود، هوای محبوس و حفرهها باقی میمانند.
- در مقابل، ویبره بیش از حد هم میتواند باعث جداشدگی دانهها شود که خودش منجر به کرمو شدن است.
ریزش نامناسب بتن
- رها کردن بتن از ارتفاع زیاد یا پرتاب آن باعث جداشدگی مصالح و عدم تراکم یکنواخت میشود.
- ریختن سریع بدون هدایت و پخش مناسب هم میتواند بخشهایی از قالب را خالی بگذارد.
تراکم ناکافی بین میلگردهای متراکم
- وقتی آرماتورها فشرده چیده شده باشند و بتن کارایی کافی نداشته باشد، ملات بین میلگردها نفوذ نمیکند.
- این مشکل مخصوصاً در ستونها و دیوارهای برشی با آرماتور زیاد دیده میشود.
🔹 دلایل مربوط به قالببندی
نشت از درز قالب
- خروج آب و ملات سیمان از درزهای قالب باعث باقی ماندن سنگدانههای درشت و ایجاد حفره میشود.
کثیف بودن قالب
- وجود خاک، گرد و غبار یا روغن اضافی مانع چسبندگی بتن به قالب شده و حفره ایجاد میکند.
۳-۳. پیچیدگی شکل قالب
- قالبهای با گوشههای کور یا انحنای زیاد، اگر بتن بهخوبی هدایت نشود، پر نخواهند شد.
🔹 شرایط محیطی
دمای بالا
- در گرمای زیاد، آب بتن سریع تبخیر میشود و کارایی بتن کم شده و کرمو شدن افزایش مییابد.
دمای پایین
- در سرما، واکنش هیدراسیون کند یا متوقف میشود و ملات کافی اطراف سنگدانهها شکل نمیگیرد.
🔹پیامدهای کرمو شدن بتن
- کاهش مقاومت فشاری، برشی و خمشی عضو.
- افزایش نفوذپذیری و در نتیجه خوردگی میلگردها.
- کاهش دوام سازه در برابر عوامل محیطی (یخزدگی، کلریدها، سولفاتها).
- مشکلات ظاهری و نیاز به تعمیر پرهزینه.
🔹راهکارهای پیشگیری
- انتخاب اسلامپ و کارایی مناسب بتن با توجه به شرایط عضو و تراکم آرماتور.
- استفاده از مصالح با دانهبندی مناسب و اختلاط یکنواخت.
- استفاده اصولی از ویبراتور (نه کمتر، نه بیشتر از حد لازم).
- بتنریزی مرحلهای و هدایت بتن در قالب برای پر شدن کامل گوشهها.
- آببندی دقیق قالب و تمیز بودن سطوح داخلی.
- توجه به شرایط محیطی (محافظت از بتن در گرما و سرما).
🔹 جمعبندی
کرمو شدن بتن نتیجهی ترکیبی از بتن نامناسب، ضعف در اجرا و مشکلات قالببندی است. این پدیده علاوه بر کاهش مقاومت و دوام، میتواند عمر مفید سازه را بهشدت کاهش دهد. رعایت اصول بتنریزی، انتخاب مصالح مناسب و کنترل دقیق حین اجرا بهترین راه پیشگیری از این عیب است.